Historia Harcerstwa

Robert Stephenson Smyth Baden -Powell, baron of Gilwell, generał armii brytyjskiej, twórca skautingu, Naczelny Skaut Świata urodzony 22.II.1857r. Wydaje "Wskazówki do skautowania". W 1907r. organizuje pierwszy, doświadczalny obóz skautowy na wyspie Brownsea. Następnie wydaje "Scouting for boys" ("Skauting dla chłopców").

Pierwsze wiadomości o skautingu docierają do Polski w 1909r. ukazuje się wówczas artykuł Naganowskiego w "Słowie Polskim". Skautingiem interesują się trzy powstałe organizacje, które odegrały znaczącą rolę w tworzeniu polskiego skautingu:
- "Zarzewie" - organizacja paramilitarna stawiająca sobie za cel przygotowanie do walki o wolną Polską
- "Sokół" - stowarzyszenie sportowe i wychowawcze
- "Eleusis" - stowarzyszenie abstynenckie

Andrzej Małkowski założyciel skautingu w Polsce, musiał przetłumaczyć za karę " Scouting for boys". Wydał rozkaz dnia 22.V.1911r. o powołaniu we Lwowie czterech pierwszych drużyn :
1. im. Kościuszki - drużynowy Czesław Pieniążkiewicz
2. im. Chodkiewicza - drużynowy Franciszek Kopałka
3. im. Plater - drużynowa Olga Drahonowsk
4. im. Mohorta

Pierwsza polska książka skautowa "Skauting dla chłopców" ukazała się w lipcu 1911r. Pierwszy numer dwutygodnika "Skaut" ukazał się 15.X.1911r., który zawierał wiersz " Wszystko co nasze...". Wkrótce Olga Drahonowska - Małkowska dopisała do niego refren i dopasowała melodię pieśni powstańczej "Na barykady". Następne wydanie dwutygodnika "Skaut" było 1 listopada 1911r. gdzie znajdowało się Prawo i Przyrzeczenie Skatowe. Pieśń "Wszystko co nasze..." została uznana za Hymn Harcerski w 1918r. i zajęła miejsce pierwszego Hymnu, czyli "Roty" do słów Marii Konopnickiej. Tekst "Wszystko co nasze..." był wielokrotnie przekształcany i dopiero w 1981r. przywrócono pieśni tradycyjne słowa.

Pierwszy Krzyż Harcerski został przyznany w 1913r. według projektu Kazimierza Lutosławskiego; Pojawia się hasło "Czuwaj!"

Zlot skautów odbył się 1913 w Birmingham, na którym pojawia się delegacja Polska (wiąże się z tym wiele kontrowersji). Baden - Powell nadaje Małkowskiemu wysokie odznaczenie skautowe "Za zasługę" (odznaka Bizona).

Szrajder i Piasecki wydają książkę "Harce młodzieży polskiej", gdzie po raz pierwszy pojawiają się tam pojęcia "harcerz", "zastęp", "harcmistrz'. Jednolity Związek Harcerstwa Polskiego został powołany 1-2 listopada 1916r. na ziemiach Królestwa Polskiego. Przyjął on za swoje odznaki Krzyż Harcerski i lilijkę z literami ONC. Zjazd w Lublinie 1-2.XI.1918r.; zjednoczenie ruchu skautowego ze wszystkich trzech zaborów, ogólnopolskie ZHP.

Tragiczna śmierć Andrzeja Małkowskiego 15\16 stycznia 1919r. w Cieśninie Messyńskiej na statku "Chouia". W tym samym roku, co śmierć A. Małkowskiego zatwierdzono nazwę harcerz i harcerka. Jednolity zapis ideałów harcerskich przyjęto 10.VIII.1919r. był on zawarty w Przyrzeczeniu i Prawie Harcerskim.

1 międzynarodowy zlot skautów "Jamboree" (zlot szczepów) odbył się w 1920r. w Londynie, na którym Baden - Powell zostaje obwołany Naczelnym Skautem Świata. W tym samym roku ukazuje się książka "Jak skauci harcują" A. Małkowskiego.

1 Wolny Zjazd ZHP odbył się 31.XII.1920 - 2.I.1921r., gdzie przyjęto Statut ZHP, zatwierdzono obowiązujące Prawo i Przyrzeczenie, oraz wybrano władze. Powstaje ruch Wolnego Harcerstwa założony przez Adama Ciołkosza (idea puszczaństwa, słowiańskość), dopiero w 1925r. wprowadzono stopnie harcerskie.

Stanisław Dubois zakłada w 1926r. Czerwone Harcerstwo, które zrzesza młodzież robotniczą. Było to harcerstwo socjalistyczne. Aleksander Kamiński tworzy w1930r. ruch zuchowy. Rok później Juliusz Dąbrowski zakłada Koło Instruktorów Imienia Mieczysława Bema (KIMB). Dwa lata później powstaje szkoła zuchowa w Nierodzimiu kierowana przez A. Kamińskiego, a 2.XII.1934r. zostaje zatwierdzone Prawo i Obietnica Zucha oraz Znaczek Zucha.

W Gdyni 17.VI.1935r. zostaje kończona budowa "Zawiszy Czarnego". W tym samym roku zlot w Spalę - z okazji 25-lecia harcerstwa. Zostaje powołane Pogotowie Wojenne Harcerzy i Harcerek, którego komendantami zostają Józefina Łapińska i Józef Ratajczak.
Organizacja harcerzy w 27.IX.1939r. przechodzi do konspiracji Szarych Szeregów.
W lutym 1942r. w Kenii umiera Baden - Powell.

2.VI.1942r. - zatwierdzono harcerzy wiekowych:
- 12-14 lat - "Zawisza"
- 14-17 lat - "Bojowe Szkoły"
- 18 i powyżej -"Grupy Szturmowe"
Powstał program "Dziś-Jutro-Pojutrze"(lub "Piątek-Sobota-Niedziela"). "Dziś" - walka z okupantem, "Jutro" - przygotowania do powstania, walka, "Pojutrze" - przygotowanie do życia w wolnej Polsce.

Naczelnicy "Szarych Szeregów":
1. Florian Marciniak "Krzemień" - do 6.V.1943r.
2. Stanisław Broniewski "Orsza" - do 2.X.1944r.
3. Leon Marszałek - do 17.I.1945r. (do rozwiązania Szarych Szeregów)

Ważniejsze akcje Szarych Szeregów:
- 26.III.1943r. - akcja pod Arsenałem (odbicie aresztowanego 23.3. Rudego; śmiertelnie ranny Alek; 30.3. śmierć Alka i Rudego)
- 19-20.V.1943r. - akcja pod Celestynowem
- "Biała Róża" - próby odbicia Floriana Marciniaka
- 1.II.1944r. - zamach na Kustcherę
- 11.VII.1944r. - zamach na Koppe'go - nieudany
- 20.VIII.1944 - akcja pod Sieczychami - część akcji "Taśma"; ginie Zośka

Bataliony harcerskie:
- IX.1942 - "Zośka"
- 1943 - "Agat" - "Pegaz" - "Parasol"
- "Wigry"

Szkoły:
- "Szkoła za lasem" - kurs podharcmistszowski
- "Agricola" - szkoła podchorążych

ZHP przekształciło się w 1944 - 49 w Organizację Harcerską ZHP (OHZHP) która, starała się być kopią rosyjskiego "Pioniera" nie mającą żadnej obrzędowości, masową.
"Harcerska Służba Polsce" w 1948r.:
- odbudowa kraju
- las i rola
- kultura i oświata
- dziecko
- "Harcerz walczy z dwójkami"

 

ZHP zostaje rozwiązane w 15.X.1950r. i tworzy się Organizacja Harcerska Polski Ludowej (OHPL). W 1956r. powstaje Rozgłośnia Harcerska oraz Walterowska drużyna zastępowych, która miała wprowadzić nowe formy pracy w harcerstwie (Jacek Kuroń), wprowadzili kanciastą lilijkę.
Operacja harcerka "Frombork 1001", która odbyła się w 1966-73r. we Fromborku harcerze zbudowali Dworzec Kolejowy. Druga operacja harcerska to "Bieszczady 40" oddziczenie Bieszczad, Formalnie operacja nie została zakończona. Lata 70 były bardzo socjalistyczne. Harcerska Służba Polsce Socjalistycznej (HSPS) powstaje w 1973r. W Krakowie 1980r. powstają Kręgi Instruktorów Harcerstwa im. A. Małkowskiego (KIHAM), (moralna odnowa harcerstwa). W marcu 1981r. rozwiązano HSPS; na zjeździe przywrócono stary hymn - "powrót do źródeł". Sztandar ZHP zostaje udekorowany Krzyżem Grunwaldzkim drugiej klasy. Na Zjeździe ZHP w 1989r. wycofano ze Statutu polityczne" zapisy. W grudniu 1990r. powrócono do przedwojennej roty Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego; Naczelnikiem zostaje Ryszard Pacławski. Alert Naczelnika ZHP - "Nieść chętną pomoc" - pomoc powodzianom 1997 roku.